Tekrarlayan Düşük Nedir? Tanımı ve Görülme Sıklığı

Tekrarlayan düşük (Habitüel Abortus), uluslararası tanımlamalara göre genellikle, gebeliğin 20. haftasından önce iki veya daha fazla sayıda gebeliğin art arda kaybedilmesi olarak kabul edilir (bazı eski tanımlar üç veya daha fazla kaybı esas alsa da, güncel yaklaşımlar genellikle iki kayıptan sonra araştırmayı başlatmayı önerir). Bu durum, gebe kalmaya çalışan çiftlerin yaklaşık %1 ila %5’ini etkilemektedir. Tek tük yaşanan (sporadik) düşüklerden farklı olarak, tekrarlayan düşüklerde altta yatan spesifik bir neden olma olasılığı daha yüksektir ve bu nedenle detaylı bir araştırma yapılması önem kazanır.

Tekrarlayan Düşüklerin Olası Nedenleri Nelerdir? Kapsamlı Araştırma Süreci

Tekrarlayan düşüklerin ardında birçok farklı faktör yatabilir. Ancak vakaların yaklaşık %50’sinde tüm araştırmalara rağmen belirgin bir neden saptanamayabilir (açıklanamayan tekrarlayan düşükler). Yine de, potansiyel nedenleri dışlamak veya saptamak için kapsamlı bir araştırma yapılması çok önemlidir. Ankara‘da Prof. Dr. Nuray Bozkurt tarafından yönetilen araştırma süreci genellikle şu adımları içerir:

1. Detaylı Tıbbi Öykü ve Değerlendirme:

• Çiftin yaşı, genel sağlık durumu, kronik hastalıkları.
• Önceki tüm gebeliklerin detaylı öyküsü (kaçıncı haftada kaybedildiği, kürtaj gerekip gerekmediği, düşük materyalinde inceleme yapılıp yapılmadığı).
• Ailede tekrarlayan düşük, genetik hastalık, pıhtılaşma bozukluğu öyküsü.
• Adet düzeni, jinekolojik öykü (enfeksiyonlar, ameliyatlar).
• Yaşam tarzı faktörleri (sigara, alkol, beslenme, mesleki maruziyetler).

2. Genetik Faktörlerin Araştırılması:

• Ebeveyn Karyotip Analizi: Anne ve babadan alınan kan örneklerinde kromozomların yapısı ve sayısı incelenir. Çiftlerin yaklaşık %2-5’inde, kendilerinde bir sağlık sorununa yol açmayan ancak gebelik ürünlerinde dengesizliğe neden olabilen yapısal kromozom anomalileri (örn: dengeli translokasyon, inversiyon) saptanabilir.
• Düşük Materyalinin Genetik İncelenmesi (POC Testi): Eğer mümkünse, son düşükten elde edilen gebelik materyalinin (plasenta, embriyo dokusu) genetik olarak incelenmesi, düşüğün nedeninin embriyodaki rastlantısal bir kromozom hatası mı (anöploidi) yoksa ebeveynlerden geçen yapısal bir sorun mu olduğunu anlamada çok değerli bilgiler sunabilir.

3. Anatomik (Rahim Yapısı) Faktörlerin Değerlendirilmesi: Rahmin yapısındaki bozukluklar, embriyonun yerleşmesini veya sağlıklı gelişimini engelleyebilir.

• Görüntüleme Yöntemleri:
  
  • Transvajinal Ultrasonografi (özellikle 3 Boyutlu – 3D USG): Rahim yapısını detaylı olarak gösterir.
  • Salin İnfüzyon Sonohisterografi (SIS): Rahim içine steril sıvı verilerek ultrasonla rahim boşluğunun daha net görüntülenmesi sağlanır; polip, miyom, yapışıklık gibi sorunları saptamada etkilidir.
  • Histerosalpingografi (HSG – Rahim Filmi): Rahim boşluğunun şeklini ve tüplerin açıklığını gösterir.
  • Histeroskopi: Rahim içine ince bir kamera ile doğrudan bakılmasıdır. Hem tanı hem de aynı seansta tedavi (perde kesilmesi, yapışıklık açılması, miyom/polip çıkarılması) imkanı sunar.
• Araştırılan Sorunlar: Rahim perdesi (uterin septum), rahim içi yapışıklıklar (Asherman sendromu), rahim boşluğuna doğru büyüyen miyomlar (submüköz miyom), endometrial polipler, doğumsal rahim anomalileri (çift rahim vb.), rahim ağzı yetmezliği (servikal yetmezlik – genellikle öykü ve muayene ile şüphelenilir).

4. Endokrin (Hormonal) Faktörlerin Araştırılması: Hormonal dengesizlikler gebeliğin devamlılığını etkileyebilir.

• Tiroid Fonksiyon Testleri: TSH, Serbest T4 ve Anti-TPO antikorları ölçülerek gizli (subklinik) hipotiroidi veya otoimmün tiroid hastalığı (Hashimoto) araştırılır.
• Diyabet Taraması: Açlık kan şekeri ve/veya HbA1c ölçülerek kontrolsüz diyabet veya diyabet eğilimi araştırılır.
• Prolaktin Seviyesi: Kanda prolaktin hormonu seviyesi ölçülür (hiperprolaktinemi).
• Diğer Hormonlar: Luteal faz yetmezliği (progesteron eksikliği) tanısı tartışmalı olsa da, bazı durumlarda progesteron seviyesi veya diğer hormonlar (FSH, LH, Estradiol) değerlendirilebilir.

5. İmmünolojik Faktörlerin Araştırılması: Bağışıklık sisteminin gebeliğe karşı anormal yanıt vermesi düşüklere neden olabilir.

• Antifosfolipid Sendromu (APS) Testleri: Tekrarlayan düşüklerin en önemli ve tedavi edilebilir immünolojik nedenidir. Kanda Lupus Antikoagülanı, Antikardiyolipin Antikorları (IgG ve IgM) ve Anti-Beta-2-Glikoprotein I Antikorları (IgG ve IgM) seviyelerine bakılır. Bu sendrom, kan damarlarında pıhtılaşma eğilimi yaratarak plasenta fonksiyonunu bozar.
• Diğer İmmünolojik Testler: Natural Killer (NK) hücreleri, sitokinler, HLA uyumu gibi testler genellikle araştırma düzeyindedir ve rutin olarak önerilmezler.

6. Trombofili (Kan Pıhtılaşma Eğilimi) Faktörlerinin Araştırılması: APS dışında, kalıtsal pıhtılaşma bozuklukları da araştırılabilir.

• Kalıtsal Trombofili Paneli: Faktör V Leiden mutasyonu, Protrombin gen (G20210A) mutasyonu, Protein C, Protein S, Antitrombin III eksikliği gibi testler. Bunların APS dışındaki tekrarlayan düşüklerle ilişkisi net değildir ve rutin taranmaları tartışmalıdır; genellikle seçilmiş vakalarda veya aile öyküsü varsa istenir.

7. Enfeksiyon Faktörlerinin Araştırılması:

• Kronik Endometrit: Rahim iç zarının kronik iltihabı şüphesi varsa, histeroskopi sırasında endometrial biyopsi alınarak patolojik ve mikrobiyolojik olarak incelenebilir.
• Diğer Enfeksiyonlar: Sistemik enfeksiyonların (TORCH vb.) rolü daha çok tek tük düşüklerde önemlidir, tekrarlayan düşüklerde rutin taranmazlar.

8. Erkek Faktörünün Değerlendirilmesi:

• Standart sperm analizi genellikle normaldir. Ancak bazı durumlarda, özellikle açıklanamayan tekrarlayan düşüklerde, sperm DNA hasarını gösteren Sperm DNA Fragmantasyon İndeksi gibi ileri testler düşünülebilir.

9. Yaşam Tarzı Faktörleri: Detaylı sorgulama ile risk oluşturabilecek alışkanlıklar belirlenir.

Tekrarlayan Düşük Tedavisi: Nedene Yönelik ve Destekleyici Yaklaşımlar

Tekrarlayan düşüklerin tedavisi, yapılan araştırmalar sonucunda saptanabilen spesifik nedene yönelik olarak planlanır. Eğer belirgin bir neden bulunamazsa (%50 civarında), çiftlere destekleyici bakım, yaşam tarzı düzenlemeleri ve yakın takip önerilir. Ankara‘da Prof. Dr. Nuray Bozkurt, size özel durumu değerlendirerek en uygun tedavi veya yönetim planını oluşturacaktır.

• Genetik Nedenlere Yönelik Yaklaşımlar:
  
  • Genetik Danışmanlık: Ebeveynlerde kromozom problemi saptanırsa, durumun ne anlama geldiği, sonraki gebeliklerdeki riskler ve üreme seçenekleri (doğal yolla gebelik ve riskleri, PGT ile tüp bebek, sperm/yumurta donasyonu, evlat edinme) hakkında detaylı bilgi verilir.
  • Preimplantasyon Genetik Tanı (PGT-SR): Yapısal kromozom anomalisi (örn: dengeli translokasyon) taşıyan çiftlerde, tüp bebek (IVF) yöntemiyle elde edilen embriyolar, rahme transfer edilmeden önce genetik olarak incelenerek sadece sağlıklı olanların transfer edilmesi sağlanır.
• Anatomik Nedenlere Yönelik Tedaviler:
  
  • Histeroskopik Cerrahi: Rahim perdesinin (septum) kesilerek düzeltilmesi (metroplasti), rahim içi yapışıklıkların (sineşi) açılması, submüköz miyomların veya poliplerin çıkarılması gibi işlemler genellikle histeroskopi (kapalı yöntem) ile başarılı bir şekilde yapılır.
  • Servikal Serklaj: Rahim ağzı yetmezliği tanısı konan veya şüphelenilen durumlarda, gebeliğin genellikle 12-14. haftalarında rahim ağzına destekleyici bir dikiş atılması işlemidir.
• Endokrin Nedenlere Yönelik Tedaviler:
  
  • Tiroid Tedavisi: Hipotiroidi veya subklinik hipotiroidi durumunda L-tiroksin hormonu verilerek TSH seviyesi gebelik için hedeflenen aralığa getirilir ve gebelik boyunca takip edilir. Otoimmün tiroidit varsa yakın takip yapılır.
  • Diyabet Yönetimi: Kan şekeri seviyelerinin diyet, egzersiz ve gerekirse ilaç veya insülin ile gebelik öncesinde ve sırasında sıkı kontrol altında tutulması sağlanır.
  • Prolaktin Tedavisi: Yüksek prolaktin seviyeleri ilaçla normalleştirilir.
  • Progesteron Desteği: Özellikle nedeni açıklanamayan tekrarlayan düşüklerde veya kanıtlanmış luteal faz yetmezliğinde, gebeliğin erken dönemlerinde (genellikle ilk 10-12 haftaya kadar) progesteron hormonu takviyesi (vajinal, oral veya enjeksiyon) denenebilir. Etkinliği konusunda tartışmalar olsa da bazı kılavuzlar önermektedir.
• İmmünolojik Nedenlere (Antifosfolipid Sendromu – APS) Yönelik Tedavi:
  
  • Düşük Doz Aspirin ve Heparin: APS tanısı kesinleşmiş hastalarda, gebelik tespit edilir edilmez başlanan düşük doz (genellikle 81-100 mg) aspirin ve günlük cilt altı heparin (düşük molekül ağırlıklı heparin – DMAH) enjeksiyonları standart tedavidir ve gebelik başarısını anlamlı ölçüde artırır. Tedavi genellikle gebelik boyunca ve bazen lohusalıkta da devam eder.
• Açıklanamayan Tekrarlayan Düşüklere Yönelik Yaklaşımlar:
  
  • Destekleyici Bakım (Tender Loving Care – TLC): En önemli yaklaşımlardan biridir. Doktorun hastaya gösterdiği yakın ilgi, empati, sık kontrollerle sağlanan güvence ve psikolojik destek, tek başına bile başarı oranını artırabilmektedir.
  • Yaşam Tarzı Optimizasyonu: Sağlıklı kiloya ulaşma veya koruma, sigara ve alkolün tamamen bırakılması, dengeli beslenme, stresten uzak durma gibi faktörler önemlidir.
  • Ampirik (Kanıta Dayalı Olmayan/Deneysel) Tedaviler: Düşük doz aspirin, progesteron, IVIG (intravenöz immunglobulin), intralipid infüzyonları, kortikosteroidler gibi tedaviler bazen denenmekle birlikte, etkinlikleri bilimsel olarak net kanıtlanmamıştır ve rutin olarak önerilmezler. Bu tür tedaviler ancak çok seçilmiş vakalarda ve hasta ile detaylı tartışılarak düşünülebilir.

Tekrarlayan Düşük Sonrası Başarı Şansı ve Psikolojik Desteğin Önemi

Tekrarlayan gebelik kaybı öyküsü, çiftler üzerinde büyük bir psikolojik baskı yaratır. Ancak umutsuzluğa kapılmamak gerekir. Yapılan araştırmalar ve uygulanan tedaviler sonucunda:

• Altta yatan spesifik bir neden bulunup tedavi edildiğinde (örneğin APS, rahim perdesi, tiroid hastalığı), sonraki gebelikte canlı doğum oranı belirgin şekilde artmaktadır.
• Nedeni açıklanamayan tekrarlayan düşük yaşayan çiftlerde bile, herhangi bir spesifik tedavi uygulanmasa dahi, sonraki gebeliklerinde canlı doğum yapma olasılığı genellikle yüksektir (yaklaşık %60-75). Yakın takip ve destekleyici bakım bu başarıda önemli rol oynar.

Bu süreçte yaşanan keder, kaygı, depresyon, suçluluk gibi duygularla başa çıkmak için psikolojik destek almak çok önemlidir. Çift terapisi, bireysel terapi veya tekrarlayan düşük yaşayan çiftlere yönelik destek grupları, bu zorlu yolculukta büyük fayda sağlayabilir.

Ankara’da Tekrarlayan Düşük Araştırması ve Tedavisinde Prof. Dr. Nuray Bozkurt’un Uzmanlığı

Tekrarlayan gebelik kayıpları, multidisipliner bir yaklaşım ve özel bir uzmanlık gerektiren karmaşık bir durumdur. Prof. Dr. Nuray Bozkurt’un, Ankara‘daki kliniğinde bu konuda size şu şekilde destek olabilir:

• Kapsamlı Değerlendirme: Tekrarlayan düşüklerin tüm olası nedenlerini araştırmak için gerekli olan detaylı öykü alımı, muayene ve ileri tetkiklerin (genetik, hormonal, immünolojik, anatomik) planlanması ve yorumlanması konusunda deneyimlidir. Gerekli testler için Ankara‘daki güvenilir laboratuvarlar ve merkezlerle koordinasyonu sağlar.
• Kişiye Özel Tedavi: Saptanan nedene yönelik olarak veya açıklanamayan durumlarda size özel, kanıta dayalı tedavi ve yönetim planları oluşturur.
• Gerekli Müdahaleler: Rahim içi sorunların (perde, yapışıklık, miyom) düzeltilmesi için histeroskopi gibi cerrahi işlemleri uygulama veya bu konuda deneyimli merkezlere yönlendirme konusunda yetkindir. Medikal tedavileri (progesteron, aspirin/heparin vb.) uygun endikasyonlarda reçete eder ve takip eder.
• Sabırlı ve Destekleyici Yaklaşım: Bu sürecin ne kadar zorlayıcı olduğunun bilinciyle, size ve eşinize karşı sabırlı, anlayışlı ve empatik bir tutum sergiler. Tüm sorularınızı yanıtlar, endişelerinizi dinler ve size umut verirken gerçekçi beklentiler sunar.
• Yakın Takip ve Ulaşılabilirlik: Tedavi sürecinde ve sonraki gebeliklerinizde size yakın takip ve kolay ulaşılabilir bir iletişim imkanı sunar (0538 983 18 78) (0312 284 00 12).

Tekrarlayan gebelik kayıpları yaşıyorsanız ve bu durumun nedenlerini araştırıp size özel bir tedavi planı oluşturmak istiyorsanız, umudunuzu kaybetmeyin. Ankara‘daki kliniğimizde Prof. Dr. Nuray Bozkurt’un ile görüşerek bu zorlu süreçte size nasıl yardımcı olabileceğimizi öğrenmek için 0538 983 18 78 numaralı telefondan randevu alabilirsiniz. Kapsamlı bir değerlendirme ve destekleyici bir yaklaşımla sağlıklı bir gebeliğe ulaşma yolunda yanınızdayız.