Rahim Sarkması

Rahim Sarkması Nedir? Pelvik Organ Prolapsusu Ne Anlama Gelir?

Pelvis (leğen kemiği) boşluğunda yer alan rahim, mesane, rektum gibi organlar; pelvik taban kasları, bağ dokuları (fasyalar) ve ligamanlar tarafından desteklenir. Bu destek yapılarının çeşitli nedenlerle zayıflaması veya yırtılması sonucu organlar normal yerlerinden aşağı doğru kayar ve vajina duvarlarına doğru baskı yapar veya vajina içine sarkar. Buna genel olarak Pelvik Organ Prolapsusu (POP) denir.

Rahim sarkması (Uterine Prolapse) ise spesifik olarak rahmin vajina içine doğru yer değiştirmesidir. Sarkmanın derecesi farklılık gösterebilir:

• Hafif Sarkma (Evre 1): Rahim bir miktar aşağı inmiştir ancak rahim ağzı hala vajinanın üst yarısındadır.
• Orta Derecede Sarkma (Evre 2): Rahim ağzı vajina girişine kadar (himen hizasına) inmiştir.
• Şiddetli Sarkma (Evre 3-4): Rahim ağzı veya rahmin tamamı vajina girişinden dışarı çıkmıştır (total prolapsus).

Rahim sarkması olan kadınlarda sıklıkla mesanenin vajina ön duvarına sarkması (sistosel) ve/veya rektumun vajina arka duvarına sarkması (rektosel) da eşlik eder.

Rahim Sarkmasının Nedenleri Nelerdir? Kimler Risk Altındadır?

Rahim sarkmasının temel nedeni pelvik taban destek yapılarının zayıflamasıdır. Bu zayıflamaya yol açan başlıca risk faktörleri şunlardır:

• Gebelik ve Vajinal Doğum: En önemli risk faktörleridir. Özellikle çok sayıda doğum yapmak, zorlu veya uzun süren doğumlar, iri bebek (makrozomi) doğurmak, doğum sırasında forseps veya vakum kullanılması pelvik taban kaslarına ve bağlarına zarar verebilir.
• Yaşlanma ve Menopoz: Yaş ilerledikçe ve menopozla birlikte östrojen hormonu seviyelerinin düşmesi, pelvik destek dokularının elastikiyetini kaybetmesine ve zayıflamasına neden olabilir.
• Karın İçi Basıncını Kronik Olarak Artıran Durumlar:
  
  • Kronik Öksürük: Astım, KOAH, sigara içiciliği gibi nedenlerle sürekli öksürmek.
  • Kronik Kabızlık: Sürekli ıkınma ihtiyacı.
  • Obezite: Fazla kilolar karın içi basıncını artırır.
  • Ağır Kaldırma: Sürekli ağır kaldırmayı gerektiren işler veya aktiviteler.
• Genetik Yatkınlık: Bazı kadınlarda bağ dokusu yapısı doğuştan daha zayıf olabilir, bu da sarkmaya yatkınlığı artırır. Ailede sarkma öyküsü olması riski yükseltebilir.
• Geçirilmiş Pelvik Cerrahi: Özellikle rahmin alınması (histerektomi) ameliyatı sonrası vajinal kubbenin (kaffın) sarkma riski vardır.
• Sigara Kullanımı: Hem kronik öksürüğe yol açması hem de bağ dokusu üzerine olumsuz etkileri nedeniyle riski artırabilir.

Rahim Sarkmasının Belirtileri Nelerdir? Ne Zaman Doktora Görünmeli?

Rahim sarkmasının belirtileri, sarkmanın derecesine ve eşlik eden diğer organ sarkmalarına (sistosel, rektosel) göre değişir. Hafif sarkmalar genellikle hiçbir belirti vermez. Belirtiler ortaya çıktığında en sık görülenler şunlardır:

• Vajinada Dolgunluk, Basınç veya Aşağıya Çekilme Hissi: Özellikle ayakta durunca, yürüyünce veya ıkınınca artan, sanki vajinadan bir şey çıkacakmış gibi bir his. Bazen hastalar “aşağıda bir top var” şeklinde tarif ederler.
• Vajinadan Dışarı Sarkan Kitle: İleri derecede sarkmalarda rahim ağzı veya rahmin kendisi vajina girişinden dışarıya doğru sarkar ve elle hissedilebilir veya gözle görülebilir hale gelir.
• Bel Ağrısı: Genellikle günün sonunda veya uzun süre ayakta kalındığında artan, yatarak azalan künt bir bel ağrısı.
• Pelvik Ağrı veya Rahatsızlık Hissi: Kasık bölgesinde veya alt karında ağrı.
• İdrar Yapma Sorunları (Sistosel eşlik ediyorsa):
  
  • İdrar kaçırma (özellikle öksürme, hapşırma, gülme gibi karın içi basıncının arttığı durumlarda – stres inkontinans).
  • Sık idrara çıkma isteği.
  • İdrar yapmaya başlama zorluğu veya zayıf idrar akımı.
  • İdrarı tam boşaltamama hissi.
  • İdrar yapabilmek için elle vajinaya veya alt karına bastırma ihtiyacı.
  • Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları.
• Dışkılama Sorunları (Rektosel eşlik ediyorsa):
  
  • Kabızlık.
  • Dışkılama sırasında zorlanma veya tam boşalamama hissi.
  • Dışkılamayı kolaylaştırmak için elle vajina arka duvarına veya makat çevresine bastırma ihtiyacı.
• Cinsel İlişki Sırasında Sorunlar:
  
  • Ağrılı cinsel ilişki (disparoni).
  • Vajinada gevşeklik veya genişlik hissi.
  • İlişki sırasında sarkmış dokunun hissedilmesi veya engel olması.
  • Cinsel istekte azalma.

Bu belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız, yaşam kalitenizi düşürmesine izin vermeden bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurmanız önemlidir.

Rahim Sarkması Tanısı Nasıl Konur? Ankara’da Değerlendirme Süreci

Rahim sarkması tanısı genellikle basit bir jinekolojik muayene ile konulur. Ankara‘da Prof. Dr. Nuray Bozkurt tarafından yapılan değerlendirme şunları içerir:

• Detaylı Tıbbi Öykü: Hastanın şikayetleri, ne zaman başladığı, şiddeti, yaşam kalitesini nasıl etkilediği, doğum öyküsü (sayısı, şekli, zorluklar), geçirilmiş ameliyatlar, kronik hastalıkları, sigara kullanımı, kabızlık veya öksürük gibi risk faktörleri detaylı olarak sorgulanır. İdrar ve dışkılama alışkanlıkları, cinsel yaşamı ile ilgili sorular sorulur.
• Jinekolojik Muayene: Tanı için en kritik adımdır. Doktor, hastayı jinekolojik muayene masasında hem normal yatar pozisyonda hem de ıkınırken veya öksürtürken dikkatlice muayene eder. Vajinal spekulum kullanarak rahim ağzının ne kadar aşağı indiğini, vajina duvarlarındaki sarkmaları (sistosel, rektosel) ve sarkmanın derecesini (evrelemesini) belirler. Pelvik taban kaslarının gücünü de değerlendirebilir.
• Ek Testler (Gerekli Durumlarda):
  
  • İdrar Tahlili ve Kültürü: İdrar yolu enfeksiyonunu dışlamak için istenebilir.
  • Ürodinami Testleri: Özellikle idrar kaçırma veya işeme zorluğu gibi belirgin idrar şikayetleri olan hastalarda, mesane fonksiyonlarını detaylı olarak değerlendirmek ve cerrahi tedavi planlamasına yardımcı olmak amacıyla yapılabilir.
  • Pelvik Taban Ultrasonografisi veya MRG: Nadiren, sarkmanın derecesini veya eşlik eden diğer patolojileri daha detaylı görmek veya cerrahi öncesi planlama yapmak için gerekebilir.

Rahim Sarkması Tedavi Seçenekleri: Ankara’daki Güncel Yaklaşımlar

Rahim sarkması tedavisi, sarkmanın derecesine, hastanın yaşına, genel sağlık durumuna, cinsel aktivitesine, çocuk isteyip istemediğine ve en önemlisi hastanın şikayetlerinin şiddetine ve yaşam kalitesi üzerindeki etkisine göre kişiye özel olarak belirlenir. Tedavi seçenekleri konservatif (ameliyatsız) yöntemlerden cerrahi yöntemlere kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Ankara‘da Prof. Dr. Nuray Bozkurt, size en uygun tedavi seçeneğini belirlemek için sizinle birlikte karar verecektir.

1. Konservatif (Cerrahi Dışı) Tedavi Yöntemleri: Bu yöntemler genellikle hafif veya orta dereceli sarkması olan, belirtileri hafif olan veya cerrahi için uygun olmayan/istemeyen hastalar için uygundur:

• Takip ve Gözlem: Hiçbir belirtisi olmayan veya çok hafif belirtileri olan hastalarda, durumun ilerleyip ilerlemediğini görmek için düzenli takip yeterli olabilir.
• Pelvik Taban Egzersizleri (Kegel Egzersizleri): Pelvik taban kaslarını düzenli olarak çalıştırmak, bu kasları güçlendirerek hafif dereceli sarkmaların ilerlemesini yavaşlatabilir ve belirtileri (özellikle hafif idrar kaçırma) azaltabilir. Ancak ileri derecede sarkmaları düzeltmez. Egzersizlerin doğru bir şekilde öğrenilmesi ve düzenli yapılması önemlidir (bir fizyoterapistten yardım alınabilir).
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
  
  • Kilo Verme: Fazla kilolu hastalarda kilo vermek karın içi basıncını azaltarak sarkma belirtilerini hafifletebilir.
  • Kabızlık ve Kronik Öksürüğün Tedavisi: Altta yatan nedenlerin tedavi edilmesi ıkınmayı azaltarak sarkmanın ilerlemesini önleyebilir. Lifli beslenme, bol sıvı tüketimi, gerekirse laksatif kullanımı; sigarayı bırakma, öksürük nedeninin tedavisi önemlidir.
  • Ağır Kaldırmaktan Kaçınma: Pelvik tabana binen yükü azaltır.
• Pesser Kullanımı (Vajinal Halka):
  
  • Vajina içine yerleştirilen, silikon veya plastikten yapılmış, farklı şekil ve boyutlarda (genellikle halka şeklinde) cihazlardır. Rahmi ve diğer sarkan organları mekanik olarak destekleyerek yukarıda tutarlar ve sarkmaya bağlı belirtileri giderirler.
  • Cerrahi istemeyen veya cerrahi için uygun olmayan (ileri yaş, ciddi ek hastalıklar) hastalar için iyi bir seçenektir. Ayrıca cerrahi bekleyen hastalarda geçici bir çözüm veya gebelik planlayanlarda gebelik sonrasına kadar kullanılabilir.
  • Doğru tip ve boyuttaki pesserin doktor tarafından seçilmesi ve hastaya kullanımının öğretilmesi gerekir. Pesserin düzenli aralıklarla (genellikle 2-3 ayda bir veya hastanın kendi kendine yapabildiği modellerde daha sık) çıkarılıp temizlenmesi ve vajinal dokunun kontrol edilmesi gerekir. Olası yan etkileri vajinal akıntı, koku, enfeksiyon veya baskı nedeniyle yaradır (ülserasyon).
• Lokal Östrojen Tedavisi: Özellikle menopoz sonrası dönemdeki kadınlarda, vajinaya uygulanan düşük doz östrojenli kremler, tabletler veya halkalar, vajinal dokuların kalitesini artırarak atrofiye bağlı kuruluk, yanma gibi şikayetleri ve bazen hafif sarkma belirtilerini azaltmaya yardımcı olabilir. Sarkmayı tek başına tedavi etmez.

2. Cerrahi Tedavi: Konservatif yöntemlerin yetersiz kaldığı, sarkmanın ileri derecede olduğu (evre 3-4), hastanın yaşam kalitesini ciddi şekilde bozan veya hasta tarafından cerrahi çözüm istendiği durumlarda ameliyat önerilir. Ameliyatın temel amacı, sarkan organları normal anatomik pozisyonlarına geri döndürmek ve zayıflamış olan destek dokularını onarmaktır. Kullanılacak cerrahi teknik, sarkmanın tipine ve derecesine, hastanın rahmini korumak isteyip istemediğine, yaşına ve cinsel aktivitesine göre belirlenir.

• Rahim Koruyucu Cerrahi Teknikler (Uterin Süspansiyon): Özellikle genç, rahmini korumak isteyen veya gelecekte çocuk isteği olabilecek kadınlarda tercih edilir. Rahim yerinde bırakılır ve özel dikişler veya sentetik ağ yamalar (mesh) kullanılarak daha sağlam anatomik yapılara (sakrum kemiği, sakrospinöz ligaman, uterosakral ligamanlar) asılır. Bu ameliyatlar vajinal yoldan, laparoskopik (kapalı) veya abdominal (açık) yolla yapılabilir. Laparoskopik veya robotik sakrohisteropeksi, güncel ve etkili rahim koruyucu yöntemlerden biridir.
• Histerektomi (Rahmin Alınması) ile Birlikte Pelvik Rekonstrüksiyon (Onarım): Çocuk istemi olmayan veya rahmin korunmasının gerekli olmadığı, özellikle ileri derecede sarkması olan hastalarda sıklıkla uygulanan yöntemdir. Rahim genellikle vajinal yoldan çıkarılır (vajinal histerektomi). Bu yöntem, karında kesi olmaması nedeniyle hızlı iyileşme sağlar. Rahim alındıktan sonra, vajina tepesinin tekrar sarkmasını önlemek için destekleyici dikişler (sakrospinöz fiksasyon veya uterosakral ligaman süspansiyonu) atılır. Aynı seansta, eğer varsa, mesane sarkması (sistosel) için ön vajinal duvar onarımı (anterior kolporafi) ve rektum sarkması (rektosel) için arka vajinal duvar onarımı (posterior kolporafi) da yapılır. Histerektomi ve onarım işlemleri duruma göre laparoskopik veya açık yöntemle de gerçekleştirilebilir.
• Vajinanın Kapatılması Ameliyatları (Kolpoklezis): Cinsel olarak aktif olmayan, çok yaşlı ve genel sağlık durumu büyük ameliyatlara uygun olmayan hastalarda nadiren tercih edilen, vajinanın ön ve arka duvarlarının birbirine dikilerek kapatılması işlemidir. Sarkmayı etkin bir şekilde düzeltir ancak cinsel ilişkiyi imkansız hale getirir.

Prof. Dr. Nuray Bozkurt, Ankara‘da hastanın durumuna en uygun cerrahi tekniği (vajinal, laparoskopik veya açık) belirleyerek operasyonu gerçekleştirmektedir.

Rahim Sarkması Ameliyatı Sonrası İyileşme ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ameliyat sonrası iyileşme süreci, yapılan ameliyatın türüne ve kapsamına göre değişir:

• Hastanede Kalış: Vajinal veya laparoskopik ameliyatlar sonrası genellikle 1-2 gün, açık ameliyatlar sonrası 2-4 gün hastanede kalış gerekebilir.
• Ağrı: Ameliyat sonrası ağrı genellikle ağrı kesicilerle kontrol altına alınır. Vajinal ve laparoskopik yöntemlerde ağrı daha azdır.
• Aktivite: Erken dönemde ayağa kalkmak ve yürümek önemlidir. Ancak belirli bir süre (genellikle 4-8 hafta) ağır kaldırmaktan, ıkınmaktan, zorlayıcı egzersizlerden ve cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.
• Beslenme ve Bağırsak Bakımı: Kabızlığı önlemek ameliyat sonrası dönemde çok önemlidir. Lifli gıdalar tüketmek, bol sıvı almak ve gerekirse doktorun önerdiği yumuşatıcıları kullanmak gerekir.
• Hijyen: Yara bakımı (varsa) ve kişisel hijyene dikkat etmek enfeksiyon riskini azaltır.
• Uzun Dönem Başarı: Ameliyatın başarısını korumak için kilo kontrolü, kronik öksürük ve kabızlığın önlenmesi, pelvik taban egzersizlerine devam edilmesi gibi önlemler önemlidir. Unutulmamalıdır ki, en iyi cerrahiye rağmen sarkma zamanla tekrarlayabilir.

Ankara’da Rahim Sarkması Tedavisi: Prof. Dr. Nuray Bozkurt’un Kapsamlı Yaklaşımı

Prof. Dr. Nuray Bozkurt, pelvik taban sağlığı ve rahim sarkması konusunda Ankara‘da hastalarına deneyimli ve bütüncül bir yaklaşım sunmaktadır:

• Doğru Tanı ve Evreleme: Detaylı öykü ve dikkatli jinekolojik muayene ile sarkmanın tipini ve derecesini doğru bir şekilde belirler, eşlik eden diğer sorunları (idrar kaçırma, bağırsak sorunları) değerlendirir.
• Kişiye Özel Tedavi Planı: Hastanın yaşı, genel sağlık durumu, şikayetleri, beklentileri ve yaşam tarzını göz önünde bulundurarak, konservatif ve cerrahi tüm tedavi seçeneklerini hasta ile birlikte değerlendirir ve en uygun planı oluşturur.
• Konservatif Tedavi Seçenekleri: Kegel egzersizleri konusunda eğitim verir, uygun hastalara pesser uygulamasını ve takibini yapar.
• Modern Cerrahi Teknikler: Cerrahi gerektiğinde, hastanın durumuna en uygun yöntemi (rahim koruyucu veya histerektomi; vajinal, laparoskopik veya açık cerrahi) belirler ve operasyonu Ankara‘daki modern donanımlı hastanelerde güvenle gerçekleştirir. Özellikle minimal invaziv yöntemleri (vajinal cerrahi, laparoskopi) tercih ederek hastanın konforunu ve hızlı iyileşmesini hedefler.
• Ameliyat Sonrası Takip ve Destek: Ameliyat sonrası iyileşme sürecini yakından takip eder, gerekli önerilerde bulunur ve hastalarına destek olur.
• Empatik Yaklaşım: Rahim sarkmasının kadınların yaşam kalitesi ve özgüveni üzerindeki etkisinin farkında olarak, hastalarına anlayışlı ve destekleyici bir tutum sergiler. Tüm soruları yanıtlar ve endişeleri giderir. Ulaşılabilir olmak önemlidir (0538 983 18 78)(0312 284 00 12).

Rahim sarkması veya benzeri pelvik taban sorunları yaşıyorsanız, bu durumun kaderiniz olmadığını ve etkili tedavi yöntemlerinin bulunduğunu bilmelisiniz. Yaşam kalitenizi yeniden kazanmak için Ankara‘daki kliniğimizde Prof. Dr. Nuray Bozkurt ile görüşerek size özel tanı ve tedavi seçeneklerini öğrenebilirsiniz. Randevu almak için 0538 983 18 78 numaralı telefondan bize ulaşabilirsiniz.