Rahim Kanseri (Endometrium Kanseri) Nedir? Tipleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?

Endometrium kanseri, rahim iç zarındaki (endometrium) hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalarak kötü huylu (malign) bir tümör oluşturmasıdır. Rahim kasından kaynaklanan daha nadir görülen sarkomlardan farklıdır.

Endometrium Kanserinin Tipleri: Patolojik inceleme sonucunda endometrium kanserinin farklı histolojik (hücresel) tipleri belirlenir. En sık görülen tip Endometrioid Adenokarsinom‘dur (%80 civarı). Bu tip genellikle östrojen hormonuyla ilişkilidir, daha yavaş seyirlidir (düşük dereceli – grade 1-2) ve prognozu (hastalığın seyri) genellikle daha iyidir. Daha az sıklıkla görülen ancak daha agresif seyredebilen tipler arasında Seröz Karsinom, Berrak Hücreli Karsinom ve Karsinosarkom bulunur. Kanser tipi ve derecesi (Grade 1: iyi diferansiye, Grade 2: orta derecede diferansiye, Grade 3: kötü diferansiye/agresif) tedavi planını ve prognozu önemli ölçüde etkiler.

Rahim Kanseri İçin Risk Faktörleri: Rahim kanserinin gelişiminde en önemli faktör, vücudun uzun süre progesteronla dengelenmemiş östrojene maruz kalmasıdır. Başlıca risk faktörleri şunlardır:

• İleri Yaş: En sık menopoz sonrası (ortalama 60’lı yaşlar) görülür.
• Karşılanmamış Östrojen Maruziyeti:
  
  • Obezite: Yağ dokusu östrojen üretir. En önemli risk faktörlerinden biridir.
  • Sadece Östrojen İçeren Hormon Tedavisi: Rahmi olan kadınlarda progesteronsuz HRT kullanımı (artık önerilmiyor).
  • Polikistik Over Sendromu (PKOS): Kronik yumurtlama olmaması.
  • Erken İlk Adet (Menarş) / Geç Menopoz: Östrojene maruziyet süresinin uzaması.
  • Hiç Doğum Yapmamış Olmak (Nulliparite).
  • Östrojen Salgılayan Yumurtalık Tümörleri (Nadir).
• Tamoksifen Kullanımı: Meme kanseri tedavisinde kullanılan bu ilaç riski artırabilir.
• Endometrial Hiperplazi: Özellikle atipili endometrial hiperplazi, rahim kanseri için bir öncü lezyondur.
• Diyabet (Şeker Hastalığı).
• Hipertansiyon.
• Kalıtsal Faktörler: Ailede rahim, yumurtalık, meme veya kolon kanseri öyküsü. Özellikle Lynch Sendromu (HNPCC) adı verilen kalıtsal sendrom, rahim kanseri riskini belirgin şekilde artırır.
• Pelvik Bölgeye Radyoterapi Öyküsü.

Rahim Kanserinin Belirtileri Nelerdir? Erken Teşhis Neden Hayati Önem Taşır?

Rahim kanserinin en sık ve en erken belirtisi anormal vajinal kanamadır. Bu nedenle, özellikle aşağıdaki durumlarda mutlaka bir jinekolojik değerlendirme yapılmalıdır:

• Menopoz Sonrası Kanama: Menopoza girdikten sonra (1 yıl adet görmedikten sonra) ortaya çıkan herhangi bir vajinal kanama veya lekelenme, aksi ispat edilene kadar rahim kanseri belirtisi olarak kabul edilmeli ve acilen araştırılmalıdır. Vakaların %90’ında ilk belirti budur.
• Menopoz Öncesi Dönemde Anormal Kanamalar:
  
  • Adet kanamalarının normalden çok daha fazla, pıhtılı veya uzun sürmesi.
  • Adet döngülerinin düzensizleşmesi.
  • İki adet dönemi arasında kanama veya lekelenme olması (özellikle 40 yaş üstü veya ek risk faktörleri varsa).

Daha az sıklıkla veya hastalığın ilerlediği durumlarda görülebilecek diğer belirtiler şunlardır:

• Anormal, sulu, pembemsi veya kötü kokulu vajinal akıntı.
• Pelvik bölgede (kasıklar, alt karın) ağrı veya basınç hissi.
• Cinsel ilişki sırasında ağrı (disparoni).
• Karında şişlik veya ele gelen kitle.
• İdrar yaparken zorlanma veya sık idrara çıkma.
• Dışkılama alışkanlıklarında değişiklik veya kabızlık.
• Açıklanamayan kilo kaybı, halsizlik, yorgunluk.

Erken teşhis, rahim kanseri tedavisinde başarı şansını belirleyen en önemli faktördür. Kanser sadece rahimle sınırlıyken (Evre I) yakalandığında, tedavi ile tam iyileşme oranları çok yüksektir (%80-90’ların üzerinde). Bu nedenle, özellikle menopoz sonrası kanama başta olmak üzere anormal vajinal kanamaları kesinlikle ihmal etmemek ve derhal doktora başvurmak hayati önem taşır.

Rahim Kanseri Tanısı Nasıl Konulur? Evreleme Neden Önemlidir?

Anormal kanama veya diğer şüpheli belirtilerle başvuran hastalarda tanı süreci şu adımları içerir (Bu süreçte Prof. Dr. Nuray Bozkurt önemli bir rol oynar):

1. Detaylı Tıbbi Öykü ve Risk Faktörlerinin Sorgulanması.
2. Jinekolojik Muayene: Rahmin ve yumurtalıkların boyutunu, hareketliliğini değerlendirmek için.
3. Transvajinal Ultrasonografi (TVUS): Rahim iç zarının (endometrium) kalınlığını ölçmek için ilk başvurulan yöntemdir. Menopoz sonrası 4-5 mm’den kalın veya düzensiz görünümlü endometrium şüphelidir. Menopoz öncesi dönemde ise kalınlık adet döngüsüne göre değerlendirilir. Ultrason ayrıca miyom, polip gibi diğer kanama nedenlerini de gösterebilir.
4. Endometrial Biyopsi (Rahim İçinden Doku Örneği Alma): Kesin tanı için gereklidir. Rahim iç zarından alınan doku örneğinin patolojik incelemesi ile kanser hücrelerinin varlığı, kanserin tipi (histolojik alt tip) ve derecesi (Grade) belirlenir. Biyopsi genellikle muayenehane koşullarında Pipelle biyopsi ile veya gerekirse anestezi altında Dilatasyon ve Küretaj (D&C) ya da Histeroskopi eşliğinde yapılır. Histeroskopi, rahim içini doğrudan görerek şüpheli alanlardan hedeflenmiş biyopsi alma avantajı sunar.

Kanser tanısı konulduktan sonra, tedaviyi planlamak ve hastalığın seyrini (prognoz) tahmin etmek için kanserin ne kadar yayıldığını belirlemek gerekir. Bu işleme evreleme (staging) denir. Rahim kanserinin evrelemesi temel olarak cerrahi sırasında yapılır.

• Cerrahi Evreleme: Genellikle kanser tanısı konulduktan sonra yapılan ameliyat (histerektomi + BSO) sırasında gerçekleştirilir. Cerrah, rahmi, tüpleri ve yumurtalıkları çıkarır, karın içini dikkatlice gözlemler, şüpheli lenf nodlarından (pelvik ve para-aortik) örnekler alır (lenfadenektomi veya sentinel lenf nodu biyopsisi) ve karın içi yıkama sıvısından örnek (peritoneal sitoloji) alır. Çıkarılan tüm dokular patolojik olarak incelenerek kanserin rahim duvarında ne kadar derine indiği, rahim ağzına ulaşıp ulaşmadığı, lenf nodlarına veya diğer organlara yayılıp yayılmadığı belirlenir. Bu ameliyatın ideal olarak Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı tarafından yapılması önerilir.
• Görüntüleme Yöntemleri: Ameliyat öncesi veya sonrası hastalığın yaygınlığını değerlendirmek için Bilgisayarlı Tomografi (BT), Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) veya Pozitron Emisyon Tomografisi (PET-CT) gibi radyolojik görüntüleme yöntemleri kullanılabilir.

Evreler: Basitçe, Evre I kanserin sadece rahimde sınırlı olduğunu, Evre II rahim ağzına yayıldığını, Evre III pelvis içindeki diğer dokulara veya lenf nodlarına yayıldığını, Evre IV ise mesane, rektum gibi komşu organlara veya karaciğer, akciğer gibi uzak organlara yayıldığını (metastaz) gösterir.

Rahim Kanseri Tedavi Yöntemleri: Multidisipliner Bir Ekip İşi

Rahim kanseri tedavisi, kanserin evresi, tipi, derecesi, hastanın genel sağlık durumu ve tercihleri gibi birçok faktöre bağlı olarak kişiye özel olarak planlanır. Tedavi kararları genellikle Jinekolojik Onkolog, Medikal Onkolog ve Radyasyon Onkoloğundan oluşan multidisipliner bir tümör konseyi tarafından verilir. Prof. Dr. Nuray Bozkurt, tanı sonrası hastalarını bu uzman ekiplere yönlendirerek sürecin doğru yönetilmesini sağlar. Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:

1. Cerrahi Tedavi (Ameliyat):

• Rahim kanseri tedavisinin temel taşıdır, özellikle erken evrelerde (Evre I ve II) küratif (tam iyileşme sağlayıcı) olabilir.
• Standart Cerrahi: Genellikle Total Histerektomi (rahmin ve rahim ağzının tamamen alınması) ve Bilateral Salpingo-Ooferektomi (BSO) (her iki fallop tüpü ve yumurtalığın alınması) işlemidir. Yumurtalıkların alınması, hem kanserin yayılma riskini azaltmak hem de bazı kanser tiplerinin östrojene duyarlı olması nedeniyledir (genç hastalarda yumurtalıkların korunması çok nadir durumlarda düşünülebilir).
• Cerrahi Evreleme: Ameliyat sırasında lenf nodlarının çıkarılması (pelvik ve/veya para-aortik lenfadenektomi) veya sentinel (bekçi) lenf nodu biyopsisi ve peritoneal yıkama sitolojisi yapılarak hastalığın tam evresi belirlenir. Bu, ameliyat sonrası ek tedavi gerekip gerekmediğine karar vermede çok önemlidir.
• Cerrahi Yöntem: Ameliyat, hastanın durumuna ve cerrahın deneyimine göre laparoskopik (kapalı), robotik yardımlı laparoskopik veya laparotomik (açık) yöntemle yapılabilir. Minimal invaziv yöntemler (laparoskopi, robotik cerrahi) uygun hastalarda daha hızlı iyileşme sağlar. Bu ameliyatların Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanları tarafından yapılması, en iyi onkolojik sonuçlar için önerilmektedir.
• Fertilite Koruyucu Yaklaşım: Çok nadiren, gelecekte çocuk sahibi olmak isteyen, çok genç ve kanseri çok erken evrede (Evre IA, Grade 1 endometrioid tip) olan seçilmiş hastalarda, rahmi koruyarak yüksek doz progesteron hormonu tedavisi denenebilir. Ancak bu standart bir tedavi değildir, kanserin ilerleme riski taşır ve çok yakın takip gerektirir.

2. Radyoterapi (Işın Tedavisi):

• Yüksek enerjili X-ışınları veya diğer ışın türlerini kullanarak kanser hücrelerini öldürmeyi veya büyümelerini durdurmayı amaçlar.
• Ne Zaman Kullanılır?
  
  • Adjuvan (Koruyucu) Tedavi: Ameliyat sonrası, patoloji sonucuna göre nüks riskini azaltmak amacıyla (özellikle Evre IB, Evre II, Evre III veya yüksek riskli Evre I hastalarda).
  • Primer Tedavi: Ameliyat olamayacak kadar genel sağlık durumu bozuk olan hastalarda.
  • Palyatif Tedavi: İleri evre hastalıkta kanama veya ağrı gibi belirtileri kontrol etmek için.
• Nasıl Uygulanır?
  
  • Eksternal Radyoterapi (Dışarıdan Işınlama): Vücut dışındaki bir makineden pelvik bölgeye ışın verilir.
  • Brakiterapi (İçeriden/Yakından Işınlama): Vajina içine geçici olarak radyoaktif bir kaynak yerleştirilerek doğrudan o bölgeye yüksek dozda ışın verilir. Genellikle eksternal radyoterapi sonrası veya tek başına kullanılır.
• Radyasyon Onkoloğu tarafından planlanır ve uygulanır.

3. Kemoterapi:

• Kanser hücrelerini öldürmek veya çoğalmalarını engellemek için damar yoluyla veya bazen ağızdan ilaçların verilmesidir. Vücuttaki tüm kanser hücrelerine ulaşabilir.
• Ne Zaman Kullanılır?
  
  • Adjuvan Tedavi: Yüksek riskli (yüksek grade, agresif tip) veya ileri evre (Evre III-IV) rahim kanserlerinde ameliyat sonrası nüks riskini azaltmak için, genellikle radyoterapi ile birlikte veya tek başına.
  • Nükseden (Tekrarlayan) Kanser Tedavisi:
  • İleri Evre (Metastatik) Kanser Tedavisi:
• Sıklıkla birkaç ilaç kombinasyonu şeklinde, belirli aralıklarla (kürler halinde) verilir. Medikal Onkolog tarafından planlanır ve yönetilir.

4. Hormon Tedavisi:

• Vücuttaki hormon seviyelerini değiştirerek veya hormonların kanser hücreleri üzerindeki etkisini bloke ederek çalışır.
• Ne Zaman Kullanılır? Özellikle hormon reseptörü (östrojen/progesteron reseptörü) pozitif olan, düşük dereceli (Grade 1-2), ileri evre veya nükseden endometrioid tip kanserlerde etkilidir. Ayrıca fertilite koruyucu tedavide de kullanılır.
• Kullanılan ilaçlar arasında progestinler (Megestrol asetat, Medroksiprogesteron asetat), Tamoksifen ve Aromataz inhibitörleri bulunur. Medikal Onkolog veya Jinekolojik Onkolog tarafından yönetilir.

5. Hedefe Yönelik Tedaviler ve İmmünoterapi:

• Kanser hücrelerinin büyümesine ve yayılmasına yardımcı olan spesifik molekülleri hedef alan ilaçlardır veya vücudun kendi bağışıklık sistemini kansere karşı savaşması için uyaran tedavilerdir (immünoterapi).
• Özellikle ileri evre, nükseden veya belirli genetik özelliklere (örn: MSI-high, POLE mutasyonu) sahip rahim kanserlerinin tedavisinde giderek daha fazla kullanılmaktadır. Pembrolizumab gibi immünoterapi ajanları veya Lenvatinib gibi hedefe yönelik ilaçlar bu gruptadır. Medikal Onkolog tarafından yönetilir.

Tedavi Sonrası Takip ve Prognoz (Hastalığın Seyri)

Rahim kanseri tedavisi bittikten sonra, hastaların düzenli olarak takip edilmesi çok önemlidir. Bu takiplerin amacı, olası bir nüksü (hastalığın tekrarlaması) erken saptamak, tedavinin yan etkilerini yönetmek ve hastanın genel sağlığını izlemektir. Takipler genellikle ilk birkaç yıl daha sık (3-6 ayda bir), sonraki yıllarda daha seyrek (yılda bir) yapılır ve jinekolojik muayene, Pap smear (vajinal kafdan), gerekirse görüntüleme veya kan testlerini içerir.

Rahim kanserinin prognozu (hastalığın gidişatı ve sağkalım beklentisi) birçok faktöre bağlıdır, ancak en önemlileri kanserin evresi, histolojik tipi ve derecesidir. Erken evrede (Evre I) yakalanan, özellikle düşük dereceli endometrioid tip kanserlerde 5 yıllık sağkalım oranları %90’ların üzerindedir. Hastalık ilerledikçe ve daha agresif tiplerde prognoz maalesef kötüleşmektedir. Bu nedenle erken tanı hayati önem taşımaktadır.

Ankara’da Rahim Kanseri Tanı ve Tedavi Sürecinde Prof. Dr. Nuray Bozkurt’un Rolü

Rahim kanseri gibi ciddi bir hastalıkla karşılaşıldığında, tanıdan tedaviye ve takibe kadar olan süreçte doğru yönlendirme ve destek çok önemlidir. Prof. Dr. Nuray Bozkurt, Ankara‘daki kliniğinde bu süreçte hastalarına şu şekilde destek olmaktadır:

• Erken Tanı ve Şüphe Yönetimi: Anormal kanama gibi belirtilerle başvuran hastaları dikkatle değerlendirir, gerekli ultrasonografik incelemeleri yapar ve şüpheli durumlarda endometrial biyopsi veya histeroskopi gibi tanısal işlemleri gerçekleştirir veya organize eder.
• Doğru Bilgilendirme: Kanser tanısı konulduğunda, hastalığı, tipini, derecesini ve olası tedavi seçeneklerini hastanın anlayabileceği bir dilde anlatır.
• Uzman Ekiplere Yönlendirme: Rahim kanseri tedavisinin multidisipliner bir onkoloji ekibi tarafından yapılması gerektiğinin bilinciyle, hastalarını Ankara‘daki deneyimli Jinekolojik Onkoloji Cerrahları, Medikal Onkologlar ve Radyasyon Onkologlarına en hızlı ve doğru şekilde yönlendirir. Tedavi sürecinin koordinasyonuna yardımcı olur.
• Primer Cerrahiye Katkı (Uygunsa): Eğer Prof. Dr. Bozkurt’un jinekolojik onkoloji cerrahisi konusunda özel bir yetkinliği ve deneyimi varsa, çok erken evre ve düşük riskli hastaların primer cerrahi tedavisini (histerektomi, BSO) gerçekleştirebilir veya onkoloji ekibiyle birlikte ameliyata katılabilir. (Bu rolün Prof. Dr. Bozkurt’un spesifik pratiğine göre netleştirilmesi gerekir; genellikle standart yaklaşım jinekolojik onkoloğa yönlendirmedir).
• Tedavi Sonrası Jinekolojik Takip: Onkoloji ekibiyle iletişim halinde kalarak, kanser tedavisi tamamlanmış hastaların uzun dönem jinekolojik takiplerini yapar.
• Psikososyal Destek: Kanser tanısı ve tedavisinin yarattığı psikolojik yükün farkında olarak hastalarına empatik destek sunar, sorularını yanıtlar ve moral verir. Ulaşılabilirlik önemlidir (0538 983 18 78)(0312 284 00 12).

Önemli Mesaj: Rahim kanseri tedavisi özel uzmanlık ve deneyim gerektirir. Prof. Dr. Nuray Bozkurt, tanı sürecinde ve onkoloji uzmanlarına yönlendirmede kritik bir rol oynarken, tedavinin asıl yönetiminin uzmanlaşmış onkoloji ekipleri tarafından yapılması gerektiğini vurgular.

Eğer anormal vajinal kanama (özellikle menopoz sonrası) yaşıyorsanız veya rahim kanseri riski taşıdığınızı düşünüyorsanız, lütfen vakit kaybetmeyin. Erken teşhis hayat kurtarır. Ankara‘daki kliniğimizde Prof. Dr. Nuray Bozkurt’tan randevu alarak gerekli değerlendirmeleri yaptırabilirsiniz. Kanser şüphesi veya tanısı durumunda, en doğru ve güncel tedavi seçenekleri için sizi uzman onkoloji ekiplerine yönlendirme sürecinde yanınızda olacaktır. Randevu için 0538 983 18 78 numaralı telefondan bize ulaşın.